Η περιοχή του Σταυρού ελέγχεται από την 7η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων ως περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, ενώ η Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων περιορίζεται σε έλεγχο των εκσκαφικών εργασιών.
Η σπηλιά έχει ανασκαφεί από τον Κ. Δαβάρα καθώς και από τον P.Faure . Η ανασκαφή δεν έχει ολοκληρωθεί, αλλά οπωσδήποτε έδειξε ότι η σπηλιά χρησιμοποιήθηκε αδιάκοπα από τη Νεολιθική εποχή και ότι στα ελληνικά χρόνια ήταν ιερό αφιερωμένο στον Πάνα και στις Νύμφες.
Βρίσκεται στην πλαγιά απότομου υψώματος του όρου Βάρδιες, κοντά στο Σταυρό. Ο Λεράς ήταν ένας περιβόητος οπλαρχηγός κατά την επανάσταση του 1821, που είχε καταφύγει σ’ αυτό το σπήλαιο, πριν συλληφθεί και απαγχονιστεί από τους Τούρκους το 1833.
Μπροστά ακριβώς από το στόμιο του σπηλαίου υπάρχει ένα πλάτωμα του βράχου.
Από την είσοδο της σπηλιάς, που έχει ύψος 50 εκ., οδηγούμαστε σε μια μακρόστενη αίθουσα με ακανόνιστο περίγραμμα και δάπεδο από χαλίκια και κοπριές.
Απέναντι ακριβώς από την είσοδο υπάρχουν ψηλές φυσικές κολώνες από χοντρούς κρυστάλλους, που αφήνουν ελεύθερο, ανάμεσα τους, ένα ανηφορικό πέρασμα. Σκαλοπάτι, σκαλοπάτι, ανεβαίνει έτσι κανείς σε ύψος 3 μ. και μετά ξανακατεβαίνει άλλο τόσο για να μπει σε μια άλλη αίθουσα περιτριγυρισμένη από πεσσούς και σταλαγμίτες. Στο βάθος υπάρχει κοίλωμα γεμάτο νερό, που οι ντόπιοι το αποκαλούν «λίμνη» και πιστεύουν ότι έχει ιαματικές ιδιότητες. Πέρα απ’ αυτό το κοίλωμα ένα άνετο πέρασμα οδηγεί σε μια μικρή αίθουσα, που, σύμφωνα με τον P.Faure, αποτελεί το ιερότερο τμήμα του σπηλαίου. Στην αίθουσα αυτή υπάρχουν μεγάλοι σταλαγμίτες και η αφθονία των λατρευτικών αντικειμένων που βρέθηκαν στη βάση τους επιβεβαιώνει την υπόθεση ότι λειτουργούσαν ως ειδώλια.
Κατά τις ανασκαφές, παρ’ ότι διαπιστώθηκε εκτεταμένη σύληση, τα ευρήματα ήταν πλούσια, με όστρακα αντιπροσωπευτικά όλων των εποχών, από τη νεολιθική μέχρι τη βυζαντινή και νεώτερη. Πολλά από τα κλασικά αγγεία φέρουν χαράγματα. Ιδιαίτερα σ’ ένα όστρακο σκύφου βρέθηκε χάραγμα που αποδεικνύει τη λατρεία του Πανός και της Νύμφης στο σπήλαιο. Βρέθηκαν, επίσης, νεολιθικοί πέλεκεις, λεπίδες οψιανοί, τριπτήρες, λύχνοι, καθώς και μια σειρά από κλασικά και ελληνιστικά ειδώλια και πλακίδια της ένθρονης θεάς, Σατύρων, χελώνων, καθώς και οστά ζώων.
|
προεπισκόπηση εκτύπωσης