Είσοδος      |     
Ενημέρωση
Αρχείο ΔΤ 2007

18/5/07, Ομιλία Δημάρχου Χανίων για τη Μάχη της Κρήτης (Πνευματικό Κέντρο)

06.08.2008 | Ώρα δημοσίευσης: 12:08

ΟΜΙΛΙΑ Δημάρχου Χανίων κ. Κυριάκου Βιρβιδάκη Στην 66η Επέτειο της Μάχης της Κρήτης Συμπληρώνονται φέτος 66 χρόνια από τη φοβερή ώρα που η Κρήτη αναδύθηκε κι ορθώθηκε, σαν το θεριό μέσα απ'' την καυτή θάλασσα του πολέμου, που έκαμε τα παιδιά της ανθρώπινο τείχος κι ασπίδα της, που ατένισε ατρόμητη, γεμάτη ψυχικό σθένος και απελπισμένη αποφασιστικότητα τη θύελλα που είχε φθάσει κι ατσαλώθηκε απέναντι στον σιδερόφραχτο γίγαντα, που ήρθε να πατήσει την ιερή της γη. 66 χρόνια από τότε που τα σιδερένια πουλιά του Χίτλερ σκοτείνιασαν τον καταγάλανο Κρητικό ουρανό, που τα χιλιάδες αλεξίπτωτα κάλυψαν τα λουλουδιασμένα χωράφια και τα λιόφυτα του νησιού, που η αφρόκρεμα του Γερμανικού στρατού άπλωσε τα χέρια και όρμησε σαν αρπαχτικό πάνω από τα χώματα της Κρήτης. Και εκείνη, αγέρωχη, ξαρμάτωτη, άγρια κι απαράδοτη, σήκωσε ψηλά τη σφιγμένη γροθιά της και το "ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ" της αντιλάλησε στα πέρατα της οικουμένης. Συγκλονιστικοί στον άνισο αλλά μεγαλειώδη αγώνα τους, οι Κρήτες, αντέταξαν τα στήθη τους στη ναζιστική θηριωδία με αποτέλεσμα να καθυστερήσει η επέλαση των Γερμανών και να αλλάξει η προδιαγεγραμμένη εξέλιξη των γεγονότων. Η Μάχη της Κρήτης ανέτρεψε τα σχέδια του Γ'' Ράϊχ, καθυστέρησε την επίθεση κατά της Ρωσίας, έδωσε καιρό στους συμμάχους να εδραιωθούν στο Ιράκ και τη Συρία και να ενισχυθούν, ώστε ν'' αποτύχει η αντεπίθεση Ρόμμελ στη Λιβύη, και να μην υποστεί εισβολή η Κύπρος. Η Κρητική ψυχή, η φλογισμένη από τον πόθο της Λευτεριάς, απέδειξε την μεγαλοσύνη της και ανέδειξε τα αθάνατα πολυδύναμα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τους Κρήτες. Στη δύσκολη ώρα ενωμένοι με τους στρατιώτες των συμμάχων χωρών της Αγγλίας, της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας, αντιμετώπισαν με απαράμιλλο θάρρος την καταιγίδα του ναζισμού. Κι ήταν τέτοια η ανδρεία τους και το ασίγαστο πάθος τους στην υπεράσπιση της τελευταίας, εκείνη την ώρα, ελεύθερης Ελληνικής γης, που προκάλεσαν τον θαυμασμό των λαών όλου του κόσμου και προτάθηκε διεθνώς η συγκρότηση του "Τάγματος των Ιπποτών της Κρήτης". Ήταν η πρώτη αντιστασιακή πράξη των αδούλωτων Κρητικών στον ναζιστικό εφιάλτη. Αντίσταση που συνεχίσθηκε αμέσως μετά, στα μαύρα χρόνια της Κατοχής, και καταγράφηκε κατ'' αρχήν ως η παραδοξότερη Μάχη όλων των εποχών κι αργότερα ως εποποιία της Εθνικής Αντίστασης. Ήδη από το 1939 στα σχέδια του Γ.Ε.Σ. μπαίνει η προοπτική αεροπορικής και ναυτικής στήριξης του νησιού σε περίπτωση πολέμου από τις βρετανικές Ένοπλες Δυνάμεις. Κι από τις 29 Οκτωβρίου 1940 οι Άγγλοι άρχισαν να στέλνουν κάποιες δυνάμεις τους για να ετοιμάσουν την άμυνα του νησιού. Την άνοιξη του 1941 η θρυλική V Μεραρχία της Κρήτης βρισκόταν ακόμη στα Ηπειρωτικά βουνά και ο άμαχος πληθυσμός της Κρήτης ήταν άοπλος, γιατί είχε παραδώσει τα όπλα του στα κατά τόπους αστυνομικά τμήματα. Είχε ήδη εξαπολυθεί προς τη Βαλκανική η τρομερή επίθεση και η επέλαση των Γερμανών δεν ήταν δυνατόν να ανακοπεί. Η Κρήτη ήταν το πιο προχωρημένο προς Νότο φυλάκιο για τις επιχειρήσεις του Χίτλερ κατά της Βόρειας Αφρικής και της Νοτιοδυτικής Ασίας. Και αρχίζει το άγριο και συνεχές σφυροκόπημα από τον αέρα: Στη θάλασσα για να βουλιάξουν τα μεταγωγικά και να εμποδιστεί ο ανεφοδιασμός του νησιού και στην ξηρά για όσο το δυνατό μεγαλύτερες καταστροφές και για να σπάσει το ηθικό των υπερασπιστών. Κατά την "εκκένωση" από την Ελλάδα αποβιβάστηκαν στην Κρήτη 30.000 "καραβοτσακισμένοι" σύμμαχοι στρατιώτες με ελάχιστο ελαφρύ οπλισμό. Ελληνικές δυνάμεις υπήρχαν περίπου 14.000 διαφόρων ειδικοτήτων και κατηγοριών, απειροπόλεμοι ή νεοσύλλεκτοι με ελάχιστα όπλα κι ακόμα πιο λίγα φυσίγγια. Παραμονές της Μάχης της Κρήτης βρίσκονταν στο Νησί 30.000 Άγγλοι, Αυστραλοί, Νεοζηλανδοί και Κύπριοι, από τους οποίους 12.000 Άγγλοι ήταν βοηθητικοί. Ελάχιστα πεδινά πυροβόλα, ανεπαρκές αντιαεροπορικό πυροβολικό, λιγότερα από δέκα αεροπλάνα και καθόλου μηχανικά μέσα επικοινωνίας. Ο γενικός αρχηγός των Συμμαχικών στρατευμάτων, στρατηγός Φράϋμπεργκ, πίστευε σε απόβαση των Γερμανών από τη θάλασσα. Αυτή ήταν η κατάσταση στην Κρήτη πριν από τη Μάχη. Με τον Χίτλερ να πιστεύει ότι οι Αλεξιπτωτιστές του θα καταλάμβαναν το νησί σαν να έκαναν "άσκηση ρουτίνας". Και με τη στρατιωτική ηγεσία των συμμάχων να προσανατολίζεται σε μια μάχη "καθυστερήσεων" για την "τιμή των όπλων". Κανείς απ'' αυτούς, και πιο πολύ ο εισβολέας, δεν έλαβε υπόψη του την αντίδραση του κρητικού λαού. Κανείς δεν περίμενε πως μια χούφτα άοπλοι θα τολμούσαν ν'' αντισταθούν στις σκοτεινές εκείνες δυνάμεις, που συνεπαρμένες από ένα αλαζονικό και στείρο σύμπλεγμα ηγεμονίας, πίστεψαν ότι το θράσος μπορεί να αφοπλίσει την αξιοπρέπεια και η υποκρισία να εξαφανίσει τη δίψα της λευτεριάς. Στις 20 του Μάη αρχίζει από τον αέρα η επιδρομή των εκλεκτότερων εχθρικών στρατευμάτων για την κατάκτηση της Κρήτης. Το άκουσμα της καθόδου των πρώτων ναζιστών αλεξιπτωτιστών αποτέλεσε και το σύνθημα του γενικού λαϊκού συναγερμού για την υπεράσπιση του πάτριου εδάφους. Γίνονται συνεχείς βομβαρδισμοί και ρίψεις αλεξιπτωτιστών. Οι Γερμανοί συγκρούονται με τα συμμαχικά στρατεύματα και με ενόπλους και αόπλους Κρητικούς. Στις 21 Μαΐου οι Γερμανοί θέτουν ως κύριο στόχο τους την κατάληψη του Αεροδρομίου του Μάλεμε, που υπερασπίζονται Νεοζηλανδοί μαχητές. Το απόγευμα καταφέρνουν να προσγειώσουν αεροπλάνα με σημαντικές γι'' αυτούς στρατιωτικές ενισχύσεις. Η Βρετανική ναυτική μοίρα καταστρέφει γερμανική νηοπομπή, που κατευθυνόταν προς τα Χανιά. Την επόμενη μέρα το αεροδρόμιο του Μάλεμε καταλαμβάνεται οριστικά από τους Γερμανούς, που ισχυροποιούν τις θέσεις τους σε Ρέθυμνο και Ηράκλειο. Η Ελληνική πολιτική ηγεσία εγκαταλείπει στις 23 Μαΐου την Κρήτη με αγγλικό αντιτορπιλικό από τα Σφακιά. Ανελέητοι γερμανικοί βομβαρδισμοί προκαλούν φοβερές καταστροφές στις τρεις μεγάλες πόλεις του Νησιού και στα λιμάνια. Οι συμμαχικές δυνάμεις συμπτύσσονται. Οι Γερμανοί με συνεχείς συγκρούσεις στο νομό Χανίων προωθούνται προς Κίσαμο, Σέλινο και Αλικιανό -Βατόλακκο. Συνεχίζονται οι βομβαρδισμοί στις Κρητικές πόλεις. Οι Γερμανοί προσπαθούν να καταλάβουν τα χωριά: Αλικιανό και Γαλατά. Προωθούνται σε Κολυμπάρι - Καστέλι και Κάντανο. Μάχες γίνονται και στο Ακρωτήρι. Στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο οι Γερμανοί ζητούν την παράδοση των ηρωικών Κρητών, αλλά οι αμυνόμενοι αρνούνται. Στις 25 Μαΐου συνεχίζεται η πεισματώδης άμυνα των Νεοζηλανδών και των Κρητικών στον Γαλατά. Στην Κάντανο, παρά τη σθεναρή αντίσταση των κατοίκων, οι Γερμανοί υπερισχύουν. Κι αμέσως μετά, σε αντίποινα, ξεθεμελιώνουν την κωμόπολη και επιδίδονται σε εκτελέσεις, λεηλασίες και τρομοκρατικές πράξεις. Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν τον Γαλατά στις 26 Μαΐου. Οι συμμαχικές Δυνάμεις προσπαθούν να προστατεύσουν την πόλη των Χανίων, αλλά η θέση τους είναι απελπιστική. Η πόλη πέφτει στις 27 Μαΐου. Ο Αρχιστράτηγος της Μέσης Ανατολής στέλνει διαταγή εκκενώσεως του Νησιού από τις Συμμαχικές Δυνάμεις με σκάφη του Αγγλικού στόλου. Αρχίζει η κάθοδος των συμμάχων στρατιωτών προς τα Σφακιά. Οι Βρετανοί εκκενώνουν το Ηράκλειο και τα Ιταλικά στρατεύματα καταλαμβάνουν το Λασίθι, ενώ στις 29 Μαΐου καταλαμβάνονται το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο. Ο Αρχηγός των συμμαχικών δυνάμεων Φράϋμπεργκ αποχωρεί από την Κρήτη. Οι Γερμανοί φθάνουν στην Ιεράπετρα, όπου συναντιούνται με τα Ιταλικά στρατεύματα. Στις 31 Μαΐου το τελευταίο Βρετανικό πλοίο παραλαμβάνει μέρος των συμμάχων στρατιωτών από τα Σφακιά. Οι εναπομείναντες παραδίνονται ή καταφεύγουν στις ορεινές περιοχές της Κρήτης και περιθάλπονται με κίνδυνο ζωής από τους κατοίκους του Νησιού. Η φοβερή περίοδος της Κατοχής έχει αρχίσει. Οι ομαδικές εκτελέσεις στα περισσότερα Κρητικά χωριά, οι εκατόμβες των θυμάτων, καταγράφονται ως τα μεγαλύτερα εγκλήματα σε καιρό πολέμου. Ταυτόχρονα όμως αρχίζει και η μεγαλειώδης ιστορία της υψηλόφρονης Αντίστασης του Κρητικού Λαού. Πραγματικά πρωτάκουστη κι αξιοθαύμαστη υπήρξε η ενεργός συμμετοχή των αστράτευτων μαχητών στην άμυνα κατά της κατακτητικής επιδρομής των χιτλερικών ναζιστών, η περιφρόνηση αυτών των σχεδόν άοπλων ανθρώπων προς την τεράστια υλική υπεροχή του πάνοπλου εχθρού. Ο ίδιος ο Χίτλερ, ενώ διαρκούσε η Μάχη της Κρήτης δήλωσε: " Η λύσσα και η αγριότητα με την οποία ο πληθυσμός της Κρήτης πολεμά τους στρατιώτες του Ράιχ, μόνο στον Πολωνικό πόλεμο παρατηρήθηκε". Ο Στρατηγός Στούντεντ σημειώνει: "Είναι απίστευτα όσα διεδραματίζοντο σε πολλά σημεία. Τμήματα αναλαμβάνουν τα έργα διμοιριών και οι διμοιρίες τα έργα των λόχων, ενώ τα εναπομείναντα τμήματα αποδεκάτιζαν οι άτακτοι". Ο Ταγματάρχης Φλέκερ γράφει: " Ο εντόπιος πληθυσμός ήταν όλος οπλισμένος. Και γέροντες και γυναίκες. Και μικρά ακόμη παιδιά μας πυροβολούσαν. Από παντού αόρατος εχθρός μας πυροβολεί. ". Ο Διοικητής των Βρετανικών δυνάμεων Ρεθύμνου συνταγματάρχης Κάμπελ τηλεγραφεί κατά τη διάρκεια της Μάχης στον Φράϋμπεργκ: "Κρήτες και Έλληνες μάχονται υπέροχα. Ήμαστε περήφανοι μαχόμενοι στο πλευρό τους". Κι ο ταξίαρχος Σώλτσμπερυ Τζόουνς του επιτελείου του Φράϋμπεργκ γράφει: " Ήταν υπέροχο το θέαμα να βλέπει κανείς χωρικούς όλων των ηλικιών να ζητούν όπλα και μόνο όπλα. Το ηθικό των Κρητών είναι αδύνατον να περιγραφεί. ''Όταν ολόκληρη η ιστορία έρθει στο φως, θα συγκαταλεχθεί στα ευγενέστερα παραδείγματα της Ιστορίας". Οι Κρήτες λοιπόν τόλμησαν να ορθώσουν το ανάστημα τους στη φοβερότερη στρατιά που γνώρισε ποτέ ο κόσμος. Μια στρατιά που γονάτισε σ'' ελάχιστες μέρες τα μεγαλύτερα κράτη της Ευρώπης και καταρράκωσε με το γρήγορο πέρασμα της την εθνική τους αξιοπρέπεια. Η συμβολή της χώρας μας στον παγκόσμιο απελευθερωτικό Αγώνα μετριέται με το αίμα χιλιάδων νεκρών, το μισό εκατομμύριο Έλληνες που χάθηκαν στη διάρκεια της Κατοχής, τις πληγές που χρειάστηκαν χρόνια για να επουλωθούν. Οι ζωές όμως που χάθηκαν στη Μάχη της Κρήτης ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο: 8.000 περίπου οι Γερμανοί που έχασαν την αφρόκρεμα του στρατού τους. Μόνο στο κοιμητήριο του Μάλεμε είναι θαμμένοι 4.645. Οι σύμμαχοι ξεπέρασαν τους 3.600 νεκρούς, δηλ. το 12% των συμμαχικών δυνάμεων και το 18% των Γερμανικών. Οι Ελληνικές απώλειες τακτικού στρατού και της Χωροφυλακής υπολογίζονται σε 1.000 – 1.500 νεκρούς, δηλ. το 40% περίπου. Οι απώλειες όμως του άμαχου πληθυσμού είναι τεράστιες κι ανυπολόγιστες, αν και έγκυρους αριθμούς έχουμε μόνο για τους εκτελεσμένους. Σήμερα, εξήντα έξι χρόνια από τη Μάχη, εδώ στα Χανιά, δεν αναζητούμε τους λόγους που έπεσε η Κρήτη. Δεν μελετούμε στρατιωτικά την πύρρεια νίκη των Γερμανών αλεξιπτωτιστών στην Κρήτη, τη μεγαλύτερη πολεμική εμπλοκή αλεξιπτωτιστών στην Ιστορία ως σήμερα, όπου διαλύθηκε ο μύθος της αποτελεσματικότητας τους, ως πανίσχυρου όπλου, κι έτσι έμειναν στα χαρτιά οι με τον ίδιο τρόπο σχεδιασμένες καταλήψεις Μάλτας και Κύπρου. Αυτά ανήκουν στην Ιστορία και την Τέχνη του πολέμου. Εμείς όλοι, οι νεότεροι, μιλούμε με δέος, αναλογιζόμενοι τα όσα έγιναν στην Κρήτη το ''41. Και φέτος, όπως κάθε χρόνο, γιορτάζουμε την επέτειο των γεγονότων εκείνων όχι γιατί νικήσαμε τους Γερμανούς, αλλά γιατί αποφασίσαμε να ξεσηκωθούμε και να πολεμήσουμε σ'' έναν άνισο αγώνα, ακόμη και χωρίς ελπίδα νίκης. Γιορτάζουμε, όχι μια ψυχρή στρατιωτική ήττα αριθμητικής υπεροχής, αλλά μια νίκη της απροσμέτρητης Λευτεριάς της Κρητικής ψυχής. Γιορτάζουμε την επικράτηση του πατριωτισμού και της ακλόνητης πίστης του Κρητικού λαού στα ιδανικά της Ελευθερίας, της Δημοκρατίας, της Αξιοπρέπειας και την άρνηση του να υποταχθεί σε τετελεσμένα της βίας. Γιορτάζουμε, τον μέχρι τέλους αγώνα του, την αυθόρμητη, αυτονόητη κι αξεπέραστη στα παγκόσμια χρονικά συμμετοχή του, που σκόρπισε ρίγη συγκίνησης σε κάθε γωνιά της γης. Γιορτάζουμε τη συγκρότηση, αμέσως μετά τη Μάχη, των πρώτων πυρήνων της επικής και μεγαλειώδους Εθνικής μας Αντίστασης. Γιορτάζουμε για να τιμήσουμε για μια ακόμη φορά τους ηρωικούς συμπατριώτες μας, που τις ζοφερές εκείνες μέρες του Μάη του ''41 παραμέρισαν και τον παραμικρό δισταγμό και στάθηκαν στο ύψος των τραγικών περιστάσεων της δοκιμαζόμενης Πατρίδας. Η πράξη τους εκείνη δεν ήταν μια στιγμιαία έξαρση οφειλόμενη στο ανθρώπινο ένστικτο της άμυνας. Ήταν πράξη συνειδητή, που πήγαζε από τη βαθύρριζη ιστορική τους παράδοση. Ήταν αναγκαιότητα και πίστη στην ιδέα της Ελευθερίας, που τους οδήγησε στην Αθανασία. Η ιστορία της Κρήτης, που χάρισε στην ανθρωπότητα ακατάλυτα σύμβολα κι ατράνταχτα θεμέλια πολιτισμού και ηρωισμού, γράφτηκε σε όλο το μακρύ πέρασμα των αιώνων στην ίδια περγαμηνή, με το ίδιο μελάνι, με την ίδια σφραγίδα: τη ΘΥΣΙΑ. Αλάθητος συντηρητής, ακαταπόνητος ανανεωτής αυτού του μακρινού περάσματος, υπήρξε το πνεύμα της Κρήτης, που στάθηκε πάντα ακοίμητος φρουρός της αστέγνωτης ρανίδας του αίματος των παιδιών της, που τόσο άφθονο χύθηκε σ'' αυτό τον τόπο κατά τους χιλιόχρονους αγώνες του για την απόκτηση και διατήρηση της Λευτεριάς του. Ο έρωτας αυτός για την ελευθερία, πυρήνας στο κύτταρο της Ελληνικής φυλής, που αναδύθηκε για μια ακόμη φορά κατά τη Μάχη της Κρήτης, αποδεικνύει περίτρανα πως ο μεγαλειώδης αγώνας των Κρητών οικοδόμησε πανανθρώπινες αξίες πάνω στα ερείπια του Πολέμου και της Κατοχής, έδωσε ελπίδα στον άνθρωπο, ξεπερνώντας τον τρόμο των μαζικών εκτελέσεων, των φυλακών, των στρατοπέδων συγκέντρωσης, των βασανιστηρίων. Αυτή η υπέροχη αποκοτιά της Κρήτης και οι αμέτρητες ηρωικές αντιστάσεις και θυσίες της πληρώθηκαν μ'' εκατόμβες θυμάτων, ερημώσεις και εμπρησμούς χωριών, βομβαρδισμούς κι απάνθρωπες εκτελέσεις, ποταμούς αιμάτων, ομήρους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, απέραντη ορφάνια, καταστροφή, αβάσταχτη εξαθλίωση και φτώχεια. Και μπορεί σήμερα οι πληγές από τους ανελέητους βομβαρδισμούς να έχουν σχεδόν επουλωθεί. Μπορεί οι καμμένες πόλεις και τα χωριά να ανοικοδομήθηκαν. Μπορεί οι χαλασμένοι δρόμοι να ξαναστρώθηκαν και οι γκρεμισμένες γέφυρες να ξαναστήθηκαν. Όμως βαθειά στην καρδιά μας μένουν ζωντανοί οι χιλιάδες πεσόντες και εκτελεσθέντες, επειδή έκαμαν το "έγκλημα" ν'' αγαπήσουν την πατρίδα τους και να θελήσουν να ζήσουν ελεύθεροι. Κι εδώ σ'' αυτή τη μικρή γωνιά της γης, εμείς οι απόγονοι τους, θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε και να πρωτοστατούμε στο "Ποτέ πια πόλεμος", αλλά και θα λογαριάζουμε σωστά το βάρος του Χρέους, που κληροδοτούμε στις νέες γενιές. Το δικό μας βαρύ χρέος είναι να συνεχίσουμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας τους ηθικούς θησαυρούς της εθνικής μας κληρονομιάς. Μόνο έτσι θα νοιώσουν και θα γνωρίσουν ακόμη καλύτερα με πόσες θυσίες διασώζεται το αγαθό της Ελευθερίας από τη βουλιμία των κάθε λογής εχθρών του καιρού μας και θα μπορέσουν να σταθούν αντάξιοι συνεχιστές όλων εκείνων, που θυσιάστηκαν για την ανθρώπινη Αξιοπρέπεια και Τιμή.