Δημοτική Ενότητα Θερίσου
Η Δημοτική Ενότητα Θερίσου βρίσκεται στα βόρεια του νομού Χανίων και νοτιοδυτικά της πόλης των Χανίων. Συνορεύει με τις Δ.Ε. Ελ. Βενιζέλου, Σούδας και Κεραμιών καθώς επίσης και με το Δήμο Πλατανιά (Δ.Ε. Μουσούρων). Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 διαμένουν 8.596 μόνιμοι κάτοικοι και έχει έκταση 74.106 στρέμματα.
Μετά την εφαρμογή του Προγράμματος "Καλλικράτης", η Δ.Ε. Θερίσου αποτελείται πλέον από δύο Δημοτικές Κοινότητες και τρεις Τοπικές Κοινότητες οι οποίες είναι::
- Δημοτική Κοινότητα Περιβολίων, (Πληθ. 3.986 κατ.,
απογραφή 2011)
Δημοτική Κοινότητα Βαμβακόπουλου, (Πληθ. 2.300 κατ., απογραφή 2011)
Τοπική Κοινότητα Αγιάς, (Πληθ. 590 κατ., απογραφή 2011),
Τοπική Κοινότητα Βαρυπέτρου (Πληθ. 1.607 κατ., απογραφή 2011) και
Τοπική Κοινότητα Θερίσου (Πληθ. 113 κατ., απογραφή 2011)
Γεωμορφολογικά η Δ.Ε. χαρακτηρίζεται ως πεδινή και ημιορινή πέραν της Τ.Κ. Θερίσου που θεωρείται ορεινή. Από βορρά προς νότο, παρουσιάζει διαφορετικά χαρακτηριστικά από άποψης χρήσεων γης, οικονομικής ανάπτυξης και φυσικού περιβάλλοντος.
Χαρακτηριστικά:
ΖΩΝΗ Ι: βόρειο/πεδινό τμήμα: Εκτείνεται από το βόρειο όριο, διαπερνά τον ΒΟΑΚ και φτάνει νότια ως την περιοχή της Αγιάς Βαρυπέτρου. Περιλαμβάνει τη Δ.Κ. των Περιβολίων και τις Τ. Κ. Αγιάς, Βαμβακοπούλου και Βαρυπέτρου.
ΖΩΝΗ ΙΙ: νότιο/ορεινό τμήμα: Εκτείνεται από το τέλος της προηγούμενης ζώνης μέχρι το νότιο όριο της Δ.Ε. και περιλαμβάνει την Τ.Κ. Θερίσου συνδεόμενο με την οροσειρά των Λευκών Ορέων.
Στα όρια της Δ.Ε. και πιο συγκεκριμένα στην Τ.Κ. Αγιάς - 9 χλμ. δυτικά της πόλης των Χανίων - βρίσκεται η λεκάνη της λίμνης της Αγιάς με την ομώνυμη τεχνητή λίμνη. Η λίμνη με έκταση 450 στρέμματα αποτελεί περιβαλλοντικά έναν από τους σπανιότερους υγροβιότοπους στην Ελλάδα. Φιλοξενεί ιδιαίτερες ποικιλίες υδροχαρών φυτών, όπως σπάνιες ποικιλίες φτέρης, αλλά και πολύ σημαντικά είδης πανίδας, όπως ο κρητικός βάτραχος. Επίσης, εκεί βρίσκουν καταφύγιο πολλά αποδημητικά, και μη, πουλιά. Η οικολογική σημασία της λίμνης της Αγιάς αντικατοπτρίζεται και από το γεγονός ότι προστατεύεται από διεθνείς συνθήκες, ούσα ενταγμένη στο Δίκτυο Προστατευόμενων Ευρωπαϊκών Βιότοπων Natura 2000.
Σημείο εξαιρετικού ενδιαφέροντος στη Δ.Ε. αποτελεί και το ιστορικό χωριό Θέρισο, που υπήρξε έδρα των Κρητών επαναστατών στην επανάσταση του 1905 υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Είναι κτισμένο στις βορειοδυτικές ρίζες των Λευκών Ορέων σε υψόμετρο 580 μέτρα. Για να το προσεγγίσει κάποιος διασχίζει το απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς φαράγγι «Ελευθέριος Βενιζέλος», που έχει συνολικό μήκος 6 χλμ. Σημαντικά πολιτισμικά στοιχεία στο χωριό είναι: Το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο που στεγάζεται στο κτίριο όπου στεγαζόταν το στρατηγείο του Ελευθερίου Βενιζέλου και του κινήματος του Θερίσου το 1905. Επιπλέον το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης όπου εκτίθεται πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την Εθνική Αντίσταση του 1941-1945 καθώς και το μοναστήρι της Αγίας Κυριακής στη Τοπική Κοινότητα Βαρυπέτρου κ.α.